بسته بندي آب ميوه:
آب میوه یک محصول جانبی میوه محسوب می شود.یکی از نکات مهم در بسته بندی نمودن آبمیوه ها این است که برای به حداقل رساندن اکسیداسیون،هواگیری در بسته بندی انجام می گیرد.با این عمل خوردگی به حداقل می رسد.اکثر آبمیوه ها در مقابل اکسیژن و نور حساس هستند.70% آبمیوه ها در بطری شیشه ا با دهانه باریک که به آنها بطری گفته می شود بسته بندی می شوند.
برای جلوگیری از ایجاد کف از مواد اولیه بسته بندی مرکب پنج لایه ای/LDPE کارتن LDPE/AL/LDPE/استفاده می شود.زیرا بطور کامل در هنگام بسته بندی،هوا از قسمت دهانه آن خارج می شود.در ضمن این مواد کاملاً غیر قابل نفوذ به اکسیژن و نور هستند.برای بسته بندی بعضی از آبمیوه ها از لیوانهای پلاستیکیPVC استفاده می شود.حداکثر زمان ماندگاری آن2تا3 ماه است.لیوانهای پلاستیکیPVC دارای شفافیت،استحکام،ممانعت در برابر نفوذ گاز هستند و لایهLDPE دارای ممانعت از بخار آب،با گرمای متوسط دوخت در درجه حرارت پایین از آن استفاده می شود.
انواع بسته بندی آب میوه از لحاظ جنس بسته:
1-ظروف فلزی-قوطی آلومینیومی(آهنی)
2-ظروف کارتنی(تتراپک)
3-کیسه های آلومینیمی مجوف(دوی پک،چیپرپک)
4-بطری پلاستیکی(PET)
5-ظروف شیشه ای
ظروف فلزی:
چنانچه مواد غذایی در قوطی فلزی بسته بندی می شود زمان ماندگاری آنها در مقایسه با مواد اولیه بسته بندی دیگر به مراتب افزایش می یابد.مواد غذایی بسته بندی شده در قوطی فلزی را بدون اینکه در آنها تغییرات حاصل شود می توان به مدت 2 الی چند سال نگهداری نمود.
مزایای قوطی فلزی:
اکثراً مقاوم به ضربه،دامنه مقاومت به حرارت بالا(استرلیزاسیون)،مقاوم به رطوبت-نور و اکسیژن،مسموم کنندگی پایین،زمان نگهداری بالا بدون تغییرات،سطح ایده آل جهت تزئین و لاک پذیری،وزن سبک و کارایی بالاتر به دلیل کم حجم بودن ،بازیافت بالا.سهولت در جابجایی و انبارداری.بهترین بسته بندی مطابق با سیاست های زیست محیطی.بالا بودن زمان نگهداری در ویترین فروشگاهها.قابلیت بالا در نگهداری تازگی،طراوت و گازدار بودن نوشیدنی های گازدار.
معایب قوطی فلزی:
پدیده خورندگی(corrosion)و باد کردگی و سوراخ شدگی(perforation)،تغییر رنگ و کاهش ویتامینهای مواد غذایی در اثر خوردگی.
ظروف کارتنی(تترا پک):
ظروف تترا پک بیشترین سهم بازار جهانی را به خود اختصاص داده اند.به تازگی استفاده از ظروف تترا پک دردار با اشکال متنوع برای بسته بندی و عرضه انواع آبمیوه رشد چشمگیری داشته اند.
مزایا ظروف کارتنی:
انعطاف پذیری-شکل پذیری و چاپ پذیری خوب.مقاومت بالا به پاره شدن،کشش و فشار.سبک و غیر قابل نفوذ بودن به هوا.ممانعت کنندگی خوب در برابر عوامل فساد بویژه نور.قابل بازیافت.تجزیه سریع در محیط.
معایب ظروف کارتنی:
در مقابل نفوذ گاز،روغن و رطوبت مقاومت خوبی ندارد.
اين نوع بسته بندي از 5 لايه تشکيل يافته است. اين لايه ها از داخل به خارج عبارتند از :
لايه پلي اتيلني مجاور با محصول، آلومينيم فويل، لايه پلي اتيلني، مقوا و پس از آن نهايتاً لايه پلي اتيلني مجاور به هوا
هر کدام از اين لايه ها با هدف خاصي تهيه شده اند
- لايه داخلي پلي اتيلني اولا به عنوان فيلم خنثي و با محصول واکنش نداده و ثانيا قابليت دوخت حرارتي را فراهم مي کند.
- لايه آلومينيم فويل براي ممانعت از حضور نور بکار برده مي شود.
- لايه پلي اتيلني مياني اولا نقش ممانعت کنندگي دارد وثانياً عامل چسباننده مقوا و آلومينيوم فويل مي باشد
- لايه مقوا استحکام بسته و قابليت چاپ را تامين مي کند
- لايه پلي اتيلني خارجي از چاپ روي مقوا محافظت مي کند و آن را براق مي کند.
در چنين ماده بسته بندي مرکب امکان نفوذ برخي ترکيبات اسيدي وجود دارد.
ترکيبات اسيدي نفوذ کننده دو نوع اسيد يعني اسيد استيک و اسيد پروپيونيک قادرند از لايه پلي اتيلني عبور کرده و با لايه آلومينيوم فويل واکنش دهند که در اين صورت اولا باعث خوردگي اين لايه ها شده، ثانيا اين لايه ها از هم جداشده و در برخي موارد ديده شده که نمک آلومينيمي اسيد نفوذ کرده، قادر است به طور مجازي باعث چسبيدن دو لايه پلي اتيلني گردد.
ترکيبات ديگر مثل اسيد سيتريک و اسيد ماليک چنين نفوذي را نشان نداده اند. به همين دليل اين مشکل در رابطه با آن ميوه جات کمتر ديده شده اند. با اين توضيح چنين بسته بندي که به نام Laminated Layers ناميده مي شود بر روي محصولاتي مثل سرکه و انواع سس هاي حاوي سرکه مناسب نمي باشد چرا که نفوذ اسيد استيک باعث جداشدن لايه ها و پديده اي موسوم به Delamination يعني عکس لامينه شدن مي گردد.
کیسه های آلومینیومی مجوف:
در کشور ما بیشترین سهم بازار مربوط به بسته بندی های آلومینیمی قابل انعطاف و دوی پک است که در حجم های تک نفره در بازار با نام های تجاری کارخانه های متعدد موجود است.در بسته بندی های آلومینیمی یک نوع پوشش دار داریم که برای بسته های پاکتی جهت آبمیوه ها بکار می رود.
معایب کیسه های آلومینیومی:
سست بودن بدنه و نشت مواد به بیرون آن،بازیافت خوبی ندارند،مقرون به صرفه نیست.
بدنه این کیسه های آلومینیومی از سه لایه به ترتیب از خارج به داخل:پلی استر،آلومینیم،پلی اتیلن تشکیل شده است.
لایه پلی استر:برای انجام جوش حرارتی لبه پاکت این لایه مناسب است و براحتی دفرمه نمی شود.
لایه آلومینیم:آبمیوه را در برابر حرارت ،تابش نور مقاوم می کند.
لایه پلی اتیلن: این لایه به دلیل تماس مستقیم با مواد درون بسته بندی باید از پلی اتیلن Food grade
باشد تا با محتویات درون بسته بندی واکنش ندهد.همچنین از پلی اتیلن با چگالی پایین LDPEاستفاده می کنند.
بطری پلاستیکی(PET):
به دلیل گران بودن بطری پلاستیکی PET از پلی اتیلن ماده پلیمریLDPE با دانسیته پایین و HDPE با دانسیته بالا استفاده می کنند که تأثیر آن بر خواص کیفی و عمر نگهداری نوشیدنی بالاتر است.
مزایا بطری پلاستیکی:
شکننده نیستند،خوردگی ندارند،شکل پذیر هستند،در مصرف،سر و صدای زیادی دارند.
ظروف شیشه ای:
شیشه از قدیمی ترین ماده اولیه ی مورد استفاده در بسته بندی می باشد.ولی این ماده اولیه تحت تأثیر نیازهای محیطی و اکولوژیکی و بازاریابی سالهای اخیر تغییراتی را متحمل شده است.
مزایا ظروف شیشه ای:
شیشه از نظر شیمیایی خنثی است پس با ماده غذایی محتوی خود هیچگونه واکنشی انجام نمی دهد.طعم و مزه محصول بسته بندی شده در شیشه بدون تغییر حفظ می شود.شیشه غیرقابل نفوذ،فاقد بو و بهداشتی می باشد.استحکام خوبی دارد و به اشکال ،اندازه ها و رنگهای مختلف ساخته می شود.شیشه شفاف است.بازیافت آسان.
معایب ظروف شیشه ای:
شیشه حساس به شوکهای حرارتی و عوامل خارجی است.ظروف شیشه ای وزن زیادی دارند.
انواع بسته بندی:
1-دوی پک:
کاربرد گسترده ای در انواع آبمیوه جات دارند.
2-تترا پک:
یکی از ویژگی های این نوع بسته بندی انعطاف پذیری آن به شکل دلخواه تولید کننده است.فرایند تولید این محصولات به گونه ای است که نیازی به پر کردن آبمیوه بصورت داغ و استفاده ازبسته بندی های مقاوم به حرارت نیست.
3-کامبی بلاک
4-اسپتیک:
سیستمی است که در آن محصول بطریقه استریل تجاری در ظروف با دوخت هرمتیک(غیر قابل نفوذ)تولید می شوند در حقیقت این اصطلاح شامل سیستم فرآوری و سیستم بسته بندی محصول می باشد.در واقع به تجهیزاتی اطلاق می شود که عمل پر کردن محصول استریل درون ظروف استریل و دوخت هرمتیک ظرف را در شرایط اسپتیک انجام می دهند.
مزایا بسته بندی اسپتیک:
1-در این روش با استفاده از دمای بالا و زمان کوتاه محصول مرغوبتری بدست می آید و طول عمر مواد غذایی بیشتر است.
2-در این سیستم انواع مختلف مواد و ظروف بسته بندیکه ابعاد و اندازه های مختلف دارند می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
3-در مبدلهای حرارتی از نوع اسپتیک سح حرارتی و برودتی زیادتر است بنابراین قادر است انتقال حرارت زیادتری ایجاد کند.
معایب بسته بندی اسپتیک:
1-هزینه سرمایه گذاری سیستم اسپتیک زیاد است.
2-عموماً جهت مایعات مناسب است علاوه بر این برای انتقال مناسب محصول توسط پمپ باید محصول غذایی مایع،یکنواخت باشد.
3-ظرفیت این سیستم پایین است.
از دیگر انواع لایه های بسته بندی می توان به PET/AL/PET/LDPE برای بسته بندی نمودن موادغذایی پراسیدی بخصوص آب مرکبات استفاده نمود.
اما جنين ها نمی دانند که تمام شدن زندگی جنینی مرگ تلخ و رنج آوری نیست بلکه یک تولد است و پنجره ای روبه کمال.
